Prawo na medycynę

Wyrok Sądu Najwyższego: Pacjent ma prawo wybrać sposób leczenia
Z kraju;2012-09-10 ["Rzeczpospolita"]

Lekarz musi poinformować pacjenta o wszystkich dostępnych i znanych metodach leczenia oraz ich skutkach, i to nawet gdy nie są one stosowane w danym szpitalu.

To do pacjenta należy wybór sposobu leczenia, choćby w ocenie lekarza był on niekorzystny. Wybór ten ma przy tym być świadomy. Naruszenie tych zasad może stanowić podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej szpitala za negatywne skutki leczenia. To wnioski z wyroku Sądu Najwyższego (sygnatura akt: III CSK 227/11).

Kwestia ta pojawiła się w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Wytoczyła ją jednemu ze szpitali wojewódzkich Halina P., która przeszła w nim nieudany zabieg. Zarzuciła szpitalowi, że lekarz nie poinformował jej o laparoskopowej metodzie leczenia, ponieważ nie była stosowana w tym szpitalu. Dlatego zgodziła się na zabieg metodą klasyczną – Nissana.

Sądy okręgowy i apelacyjny oddaliły pozew o 200 tys. zł odszkodowania i zadośćuczynienia oraz rentę, uznając, że powódka wyraziła zgodę na zabieg, nic więc lekarzom nie można zarzucić.

Ze stanowiskiem tym nie zgodził się jednak Sąd Najwyższy. Wytknął sądowi apelacyjnemu, że nie wziął pod uwagę, iż powódka nie została poinformowana o innej metodzie leczenia i nie zaproponowano jej wykonania zabiegu tą inną metodą (możliwość taka istniała w innych placówkach).

– W demokratycznym państwie jednym z przejawów autonomii jednostki i swobody dokonywanych przez nią wyborów jest prawo do decydowania o samym sobie, w tym o wyborze metody leczenia – stwierdził w uzasadnieniu wyroku sędzia sprawozdawca Marian Kocon. – Uszczegółowieniem tego prawa jest zgoda na wykonanie zabiegu medycznego (jest to jedna z przesłanek legalności czynności leczniczych). Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty przewiduje, że lekarz tylko po jej uzyskaniu może przeprowadzić badanie lub udzielić choremu innych świadczeń medycznych. O zgodzie pacjenta mówi także kodeks etyki lekarskiej.

Zgoda pacjenta musi być jednak zgodą „objaśnioną", a więc świadomie akceptującą zrozumiałe dla pacjenta ryzyko zabiegu i przejęcie na siebie tego ryzyka. Dopiero taka zgoda wyłącza bezprawność interwencji lekarza. Sama aprobata dla dokonania zabiegu, uzyskana bez udzielenia pacjentowi przystępnej informacji, nie może być traktowana jako zgoda – w prawnym znaczeniu tego słowa. Aby mógł on dokonać świadomego wyboru, musi zostać poinformowany o alternatywnych metodach leczenia. Wybór należy do niego, a lekarz ma obowiązek go uszanować, nawet jeśli jego zdaniem jest nietrafny.

Inną rzeczą jest, że decyzja pacjenta może polegać także na rezygnacji z wyboru metody zabiegu operacyjnego, jeżeli ma pełne zaufanie do lekarza, i prosi go o podjęcie kompetentnej decyzji. Nie zmienia to jednak faktu, że musi być w pełni poinformowany, a takiej informacji skarżąca nie otrzymała.
W konsekwencji sąd apelacyjny będzie musiał zająć się sprawą ponownie. ("Rzeczpospolita")